Wel of geen ondernemingsraad?
Werknemers hebben recht op medezeggenschap. Dit betekent dat zij binnen jouw bedrijf over zaken mogen meedenken en soms zelfs meebeslissen. Vanaf vijftig medewerkers of meer is dit verplicht. Heb je minder personeel? Dan moet je de medezeggenschap op een andere manier regelen. In dit artikel lees je wat de regels zijn voor grote en kleine werkgevers.
Werknemers kunnen op verschillende manieren en via verschillende medezeggenschapsorganen, zoals een ondernemingsraad (OR) of een personeelsvertegenwoordiging (PVT), meedenken en meebeslissen. Medezeggenschap is niet alleen belangrijk voor je medewerkers, maar ook voor jou als werkgever. Je krijgt op deze manier bijvoorbeeld inzicht in wat er speelt op de werkvloer, je profiteert van de nuttige ideeën van werknemers en je vergroot de betrokkenheid van het personeel.
Wet op de ondernemingsraden
In de Wet op de ondernemingsraden staan de verplichtingen rondom medezeggenschap. Afhankelijk van de grootte van je bedrijf moet je dit op een bepaalde manier regelen. Wanneer jouw bedrijf moet voldoen aan een verplichte cao, kunnen daar extra regels in staan over medezeggenschap. Volgens sommige cao’s moet je ook bij minder dan vijftig werknemers een ondernemingsraad hebben. Controleer je cao dus goed.
Ondernemingsraad oprichten
Bekijk hieronder de verplichtingen per bedrijfsgrootte.
Vijftig medewerkers of meer
Bedrijven met minstens vijftig medewerkers zijn verplicht om een ondernemingsraad (OR) in het leven te roepen. Als ondernemer moet je zelf het initiatief nemen om een OR op te richten. Dit kun je doen door aan medewerkers te vragen of zij plaats willen nemen in de raad. Bij onvoldoende of geen animo ben je overigens niet van deze verplichting ontheven. Je moet de belangstelling blijven peilen, omdat je personeel op een later moment wellicht wel geïnteresseerd is.
Tien tot vijftig medewerkers
Bedrijven met tien tot vijftig medewerkers zijn verplicht om een personeelsvertegenwoordiging (PVT) in te stellen wanneer de meerderheid van het personeel hierom vraagt. Daarnaast is het voor deze bedrijven mogelijk om op vrijwillige basis een OR op te zetten. Wanneer zowel een OR als een PVT ontbreekt, moeten er voldoende personeelsvergaderingen worden gehouden.
Minder dan tien medewerkers
Bedrijven met minder dan tien medewerkers zijn niet verplicht om een OR of PVT op te zetten. Je kunt wel op vrijwillige basis kiezen voor een PVT om bijvoorbeeld overleg te voeren over de arbeidstijden.
Welke werknemers tellen mee?
Het aantal medewerkers is belangrijk wanneer je bepaalt wat voor jou als ondernemer verplicht is. De Wet op de ondernemingsraden geeft uitsluitsel over de personen die je hierbij moet meetellen.
Volgens artikel 1 van deze wet gaat het om de volgende personen:
- Personen die werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst of aanstelling (ongeacht of dit voor bepaalde of onbepaalde tijd is);
- Uitzendkrachten die ten minste 24 maanden werkzaam zijn bij jou als inlener;
- Personen die een arbeidsovereenkomst of aanstelling met jou hebben, maar niet in jouw onderneming werken;
- Personen die je samen met de ondernemingsraad hebt aangemerkt als ‘in de onderneming werkzame personen’.
Het aantal leden van een ondernemingsraad
Het aantal werknemers dat in de ondernemingsraad plaats moet nemen, is afhankelijk van de grootte van je bedrijf. In artikel 6 van de wet staat dit beschreven, namelijk:
- Bij minder dan 50 werknemers = 3 leden
- 50 tot 100 werknemers = 5 leden
- 100 tot 200 werknemers = 7 leden
- 200 tot 400 werknemers = 9 leden
- 400 tot 600 werknemers = 11 leden
- 600 tot 1000 werknemers = 13 leden
- 1000 tot 2000 werknemers = 15 leden
Daarna komen er bij elk duizendtal werknemers nog 2 leden bij. Tot het maximum van 25 leden is bereikt. De ondernemingsraad kan met jouw toestemming een afwijkend aantal leden vaststellen in het reglement. De ondernemingsraad kan ook zelf plaatsvervangers kiezen. Een plaatsvervangend ondernemingsraadslid heeft dezelfde rechten en verplichtingen als het lid dat hij vervangt.
Geen ondernemingsraad?
Wat als je geen ondernemingsraad hebt, waar dit eigenlijk wel verplicht is? Er is geen toezichthouder die dan boetes uitdeelt. Het is wel mogelijk dat medewerkers je voor de rechter dagen wanneer je weigert om een ondernemingsraad in te stellen. Op grond van de Wet op de economische delicten kan de rechter je dan een sanctie opleggen. Volgens deze wet kan het gaan om een hechtenis van maximaal zes maanden, een taakstraf of een geldboete.
Ontheffing van OR-verplichting
De Sociaal-Economische Raad (SER) kan ontheffing verlenen van de verplichting om een ondernemingsraad in te stellen. Die wordt alleen in bijzondere gevallen verleend. Bijvoorbeeld bij bedrijven met een‘werknemerszelfbestuur’, waar de medezeggenschap net zo goed geregeld is als in de wet. Het adviesorgaan geeft geen ontheffing wanneer het personeel onvoldoende of geen belangstelling heeft voor een OR.